ಸುವಿಚಾರ

ವಿದುಷಾಂ ವದನಾದ್ವಾಚಃ ಸಹಸಾ ಯಾಂತಿ ನೋ ಬಹಿ:ಯಾತಾಶ್ಚೇನ್ನ ಪರಾಂಚಂತಿ ದ್ವಿರದಾನಾಂ ರದಾ ಇವ || ವಿದ್ವಾಂಸರು ಅಥವಾ ಪ್ರಾಜ್ಞರು ಅನ್ನಿಸಿಕೊಂಡವರ ಮುಖದಿಂದ ಯಾವುದೇ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಮಾತುಗಳು ಧುತ್ತೆಂದು ಹೊರಬೀಳಲಾರವು. ಮಾತಿಗೆ ಮುನ್ನ ಹತ್ತಾರುಬಾರಿಗೆ ವಿಚಾರಮಾಡುವ ಜನ ಅವರು. ತಕ್ಷಣದ…

ಮದೋಪಶಮನಂ ಶಾಸ್ತ್ರಂ ಖಲಾನಾಂ ಕುರುತೇ ಮದಮ್ಚಕ್ಷುಃ ಪ್ರಕಾಶಕಂ ತೇಜಃ ಉಲೂಕಾನಾಮಿವಾಂಧತಾಮ್ || ವಿದ್ಯೆ ಅನ್ನುವುದು, ಅಥವಾ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿನ ಜ್ಞಾನವೆನ್ನುವುದು ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬನ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಅಂತಲೇ ಇರುವುದು. ವಿದ್ಯೆಯು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ಮತ್ತೂ ಮತ್ತೂ ವಿನಮ್ರವಾಗಿಸಬೇಕಾದ್ದು. ಆದರೆ…

ನ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾ ನ ಚ ರಾಜ್ಯಲಕ್ಷ್ಮೀಃ ತಥಾ ಯಥೇಯಂ ಕವಿತಾ ಕವೀನಾಮ್ಲೋಕೋತ್ತರೇ ಪುಂಸಿ ನಿವೇಶ್ಯಮಾನಾ ಪುತ್ರೀವ ಹರ್ಷಂ ಹೃದಯೇ ಕರೋತಿ || ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯೆಯಾಗಲೀ, ರಾಜ್ಯಲಕ್ಷ್ಮಿಯಾಗಲೀ, ಕವಿತೆಯಷ್ಟು ಆನಂದವನ್ನು ಯಾವ ಕವಿಗೂ ತಂದುಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ಕವಿಯೊಬ್ಬನಿಗೆ ಕವಿತೆಯು ಅಥವಾ ಕಾವ್ಯವು ತಂದುಕೊಡುವ…

ಶುನಃ ಪುಚ್ಛಮಿವ ವ್ಯರ್ಥಂ ಜೀವಿತಂ ವಿದ್ಯಯಾ ವಿನಾನ ಗುಹ್ಯಗೋಪನೇ ಶಕ್ತಂ ನ ಚ ದಂಶನಿವಾರಣೇ || ವಿದ್ಯೆಯಿಲ್ಲದೆ ಬದುಕಲಾಗದು ಎಂದೇನಿಲ್ಲ, ಬದುಕಲಾಗಬಹುದೇನೋ. ಆದರೆ ಅದು ವ್ಯರ್ಥವಾದೊಂದು ಜೀವನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದೆಷ್ಟು ವ್ಯರ್ಥವೆಂದರೆ ನಾಯಿಯ ಬಾಲದಷ್ಟು. ನಾಯಿಯ ಬಾಲ ನೋಡಿ ಆ…

ಶಕಟಂ ಪಂಚಹಸ್ತೇಷು ದಶಹಸ್ತೇಷು ವಾಜಿನಮ್ಗಜಂ ಹಸ್ತಸಹಸ್ರೇಷು ದುರ್ಜನಂ ದೂರತಸ್ತ್ಯಜೇತ್ || ರಥದಿಂದ (ವಾಹನದಿಂದ) ಐದಾರು ತೋಳಿನಷ್ಟು ಅಂತರವನ್ನೂ, ಕುದುರೆಯಿಂದ ಹತ್ತು ತೋಳಿನಷ್ಟು ಅಂತರವನ್ನೂ, ಆನೆಯಿಂದ ಸಾವಿರ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ದೂರವನ್ನೂ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಆದರೆ ದುರ್ಜನ ಅನ್ನುವ ಮನುಷ್ಯ ಸಂತಾನವನ್ನು ಮಾತ್ರ…

ಸತ್ಯೇನ ಲೋಕಂ ಜಯತಿ ದಾನೈರ್ಜಯತಿ ದೀನತಾಮ್ಗುರೂನ್ ಶುಶ್ರೂಷಯಾ ಜೀಯಾದ್ಧನುಷಾ ಏವ ಶಾತ್ರವಾನ್ || ಸತ್ಯದಿಂದ ಜನಗಳ ಮನವನ್ನೂ, ದಾನದಿಂದ ದೀನತೆಯನ್ನೂ, ಗುರುಗಳನ್ನು ಸೇವೆಯಿಂದಲೂ ಮತ್ತು ಶತ್ರುಗಳನ್ನು ಧನುಸ್ಸಿನಿಂದಲೂ (ಆಯುಧದಿಂದಲೂ) ಗೆಲ್ಲತಕ್ಕದ್ದು. ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ವಿಷಯಕ್ಕೂ ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದಕ್ಕೆ…

ಅಶ್ವಪ್ಲವಂ ಚಾಂಬುದಗರ್ಜನಂ ಚ ಸ್ತ್ರೀಣಾಂ ಚ ಚಿತ್ತಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ಭಾಗ್ಯಂಅವರ್ಷಣಂಚಾಪ್ಯತಿವರ್ಷಣಂ ಚ ದೇವೋ ನ ಜಾನಾತಿ ಕುತೋ ಮನುಷ್ಯಃ || ಕುದುರೆಯ ಓಟದ ಗತಿಯನ್ನೂ, ಮೋಡಗಳ ಗರ್ಜನೆಯನ್ನೂ, ಹೆಂಗಳೆಯರ ಮನಸನ್ನೂ, ಪುರುಷನ ಭಾಗ್ಯವನ್ನೂ, ಮಳೆಯಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯನ್ನೂ, ಅತಿ ಮಳೆಯಾಗುವಿಕೆಯನ್ನೂ –…

ಕರ್ಪೂರಧೂಲೀಕಲಿತಾಲವಾಲೇ ಕಸ್ತೂರಿಕಾಕಲ್ಪಿತದೋಹಲಶ್ರೀಃಹಿಮಾಂಬುಕಾಭೈರಭಿಷಿಚ್ಯಮಾನಃ ಪ್ರಾಂಚಂ ಗುಣಂ ಮುಂಚತಿ ನೋ ಪಲಾಂಡುಃ || ಕರ್ಪೂರದ ಹುಡಿಯಿಂದಲೇ ಪಾತಿ, ಸುಗಂಧಿತ ಕಸ್ತೂರಿಯನ್ನೇ ಬಳಸಿ ಉಪಚಾರ ಮಾಡಿ, ಗುಲಾಬಿಯ ಎಸಳುಗಳ ಮೇಲಿಂದ ಇಳಿದ ಇಬ್ಬನಿಯನ್ನೇ ನೀರಾಗಿ ಉಣಿಸುವ ಸಾಹಸ ಮಾಡಿದರೂ ಈರುಳ್ಳಿ ಅನ್ನುವುದು ಇದೆಯಲ್ಲ,…

ಯಾವಂತಃ ಕುರುತೇ ಜಂತುಃ ಸಂಬಂಧಾನ್ಮನಸಃ ಪ್ರಿಯಾನ್ತಾವಂತೋಸ್ಯ ನಿಖನ್ಯಂತೇ ಹೃದಯೇ ಶೋಕಶಂಕವಃ || ಮಾನವ ಜೀವಿಯು ತನ್ನ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೆಲ್ಲ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಮನಸಿಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದುದೆಂದು ಆಲಂಗಿಸುತ್ತ, ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತ ಹೋಗುವನೋ ಅಷ್ಟಷ್ಟು ಅವನ ಹೃದಕ್ಕೆ ನೋವಿನ ಶಲಾಕೆಗಳ ತಿವಿತವುಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ,…

ಶ್ರುತ್ವಾ ಧರ್ಮಂ ವಿಜಾನಾತಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ತ್ಯಜತಿ ದುರ್ಮತಿಮ್ಶ್ರುತ್ವಾ ಜ್ಞಾನಮವಾಪ್ನೋತಿ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮೋಕ್ಷಂ ಚ ವಿಂದತಿ || ಕೇಳಿ ತಿಳಿದು ಧರ್ಮವನ್ನು ಆಚರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ, ಕೇಳಿ ತಿಳಿದಮೇಲೆ ದುಷ್ಟ ಚಿಂತನೆಗಳನ್ನು ತೊರೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ, ಕೇಳಿ ತಿಳಿದು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಕೇಳಿ ತಿಳಿದು ಮೋಕ್ಷವನ್ನೇ…